پیام دبیر یازدهمین همایش بین المللی حمل ونقل ریلی88

 یکی از شاخصهای اصلی توسعه اقتصادی کشورها رشد و توسعه صنعت حمل و نقل می باشد . امروزه نقش حمل و نقل در توسعه پایدار بسیار روشن و انکار ناپذیر است . سهم چشمگیر بخش حمل و نقل در تولید ناخالص داخلی کشورها حکایت از ارتباط تنگاتنگ کلیه زیر بخشهای اقتصادی با بخش حمل و نقل دارد .
- اهمیت این صنعت بواسطه وجود پتانسیل عظیم حجم تجارت کالا در جهان به میزان 9000 میلیارد دلار است که از این میزان سهم تجارت آسیا و اروپا به بیش از 3000 میلیارد دلار می رسد . بنابراین رشد شبکه حمل و نقل متناسب با شرایط تجارت جهانی اجتناب ناپذیر است . رشد این بخش با توجه به این که نظام اقتصادی از آن بهره می گیرد بعنوان زیر بنای توسعه نام برده می شود و از همه مهم تر با توجه به احساس نیاز کشور ،از اهداف کلان نظام نیز محسوب می شود و مدیریت اجرائی آن یعنی وزارت راه و ترابری متولی اصلی آن بوده لذا توقع قانونگذار و مردم از این بخش بسیار بالاست .
- تغییرات سریع و فزاینده فناوری صنعت حمل و نقل علیرغم فوائد مطلوب آن حیطه ایمنی عمومی را در معرض تهدیدهای جدی و جدیدی قرار داده است . انتخاب صحیح و اصولی سیستم حمل و نقل یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در کاهش سوانح و تصادفات بشمار می آید که توجه به آن امری لازم و ضروری است . از طرف دیگر انتخاب گزینه مناسب منوط به شناخت کافی از سیستم ها و انجام درست کار جهت اتخاذ تصمیم است .
- از سوی دیگر در بررسی نقش حمل و نقل در توسعه پایدار عواملی همچون رفاه عمومی ، اقتصاد ملی ، محیط زیست و تأثیرات اجتماعی آن به لحاظ کارکردهای اساسی در جامعه مد نظر می‌باشد. لذا انتخاب سیستم های حمل و نقلی که منطبق با مصرف بهینه سوخت و انرژی های موجود و شرائط زیست محیطی باشد باید در اولویت اول قرار گیرد. بکار گیری آن دسته از فناوریهای سخت افزاری و نرم افزاری در این بخش توسعه حمل و نقل ریلی و تسهیل در جابجایی بار و مسافر و افزایش توان مربوطه را به دنبال داشته و گام بزرگی در پیشرفت بسوی توسعه پایدار و ارائه خدمات عمومی خواهد بود . نقش صنعت حمل و نقل ریلی به لحاظ ویژگیهائی همچون ایمن بودن ، اشتغال زا بودن ، کم مصرف بودن و دوستدار محیط زیست بودن قطعاً از بهترین گزینه های انتخاب در رشد و توسعه صنعت حمل و نقل کشور دیگر امری بدیهی، واضح و روشن است .
- در ایران اسلامی از مدت ها قبل برپایه ضرورت و درک واقعیتها برای رشد و شکوفائی درعرصه حمل و نقل قدمهائی برداشته شده لکن تحول بنیادی و متناسب با نیاز جامعه تحقق نیافته اگر چه این مهم مستلزم نگرش جدیدی حول محور تعهد همه جانبه دست اندرکاران ، باور ملی و برپایه تفاهم مدیریتی و توجه اساسی به اسناد بخشی، فرابخشی و سند چشم انداز بیست ساله و در واقع پیرامون سیاستهای کلان نظام برای شتابان کردن رفتارها و عملکردهاست اما هر از گاهی مواردی را برای بهتر شدن وضعیت موجود باید باز تعریف کنیم و همه دست اندرکاران، سیاستگزاران و تصمیم گیران ومجریان به وحدت نظر و عمل به اهداف عالیه مجتمع شویم.امید می رود محصول استفاده از دانش روز تلاش در راه رسیدن به ارقام تعریف شده در اسناد برنامه های پنجم و سند بالا دستی ومصوبات قانونی و انعکاس حساسیت های موجود ، افزایش بهره وری از حمل و نقل ریلی نقشی فراتر از آنچه که هست برای این حوزه کلان و موثر در ساختار خدمت رسانی عرضه شود .
- از جمله سیاستهائی که بر طبق خواست و نظر مقام معظم رهبری در صدر سیاستهای کلان کشور قرار گرفته و مجموعه مدیران عالی کشور در سال جاری را متأثر نموده موضوع اصلاح الگوی مصرف است . با توجه به اهمیت حوزه حمل و نقل و ارتباط و پیوستگی آن به بخش انرژی باید توجه داشت که تدوین مناسب سیاستها و برنامه های بهره وری انرژی نیازمند هماهنگی در تعاملات مشترک و شناسائی دقیق مولفه های موثر آن است چرا که بخش حمل و نقل عمده مصرف کننده میزان انرژی کشور با حدود 27% کل مصرف انرژی پس از بخش خانگی و تجاری با حدود 40% کل مصرف کشور است و باید مشمول این سیاستگذاریها باشد و سهم موثر حمل و نقل جاده ای در کشور عامل مهمی در بالا رفتن میزان مصرف انرژی در کشور بوده و لذا طبعات جانبی آن که با الگوی مصرف صحیح فاصله زیادی دارد و دامنگیر این بخش و مانع بزرگی برای پیشرفت اقتصادی کشور بحساب می آید .
- با کاربردی شدن سیاست اصلاح الگوی مصرف در دستگاههای اجرائی کشور ، وزارت راه و ترابری هم با مدیریت هزینه و زمان و افزایش کیفیت و عدالت محوری و تعیین سهم بهینه زیر بخشها مشمول سیساستهای اصلی این شعار قابل شعور شدن بوده است . با توجه به این که این وزارتخانه به 4 بخش وسیع هوائی ، جاده ای ، ریلی و دریائی تقسیم می شود اهمیت این نکته در زندگی و اقتصاد ملی کشور مهم تر شده و این سوال ایجاد می شود که این امر مهم در اجرا چگونه به عدالت محوری و تحقق ارمانها نزدیکتر خواهد بود . با توجه به تحقیقات وسیع کارشناسان و مسئولان برای تعیین مقدار مصرف انرژی در واحد حمل و نقل ریلی ، میتوان گفت عمده ترین ماده سوختی در حمل و نقل کشور نفت و گاز است . بر اساس آمارهای بدست آمده تا سال 87 میزان مصرف سوخت در حمل و نقل ریلی برای هر 1000 نفر کیلومتر حدود 7 لیتر و برای حمل و نقل هر 1000 تن کیلومتر حدود 10 لیتر است . در حالی که در حمل و نقل جاده ای برای حمل هر 1000 تن کیلومتر بطور متوسط 30 لیتر نفت گاز مصرف می شود .
- در سال 85 طبق آمار موجود حدود 93% از انرژی مصرفی در بخش حمل و نقل مربوط به زیر بخش جاده ای و معادل آن بوده است . در حالی که سهم راه آهن در مصرف انرژی حدود 4% می باشد . با سوق دادن بازار حمل و نقل در آمد حاصل از صرفه جوئی را در توسعه زیر بنائی کل کشور میتوان بکار گرفت . با پتانسیل بالقوه صرفه جوئی تا میزان 30% میتوان گفت که این مقدار صرفه جوئی از طریق توسعه حمل و نقل ریلی معادل 45 میلیون بشکه نفت خام در سال خواهد بود . استفاده درست از حمل و نقل ترکیبی و چند وجهی و تعامل موثر با سایر زیر بخشها، مسیر یابی کریدورها، تعیین نرخ دسترسی به شبکه ریلی و رقابتی شدن این سهم ، طراحی سیستم های مکانیزه، طراحی و تدوین فرآیندها و اسناد حمل و نقل باید برای اخذ تصمیمات دقیق تر در قالب تشکل علمی،مهندسی و تخصصی و فارغ از حساسیتهای دستگاهی و دور از نگاه دولتی محض مدنظر قرار گیرد.
- بدیهی است اگر به ساختار، مقررات و مدیریت حوزه حمل و نقل ریلی توجه اساسی بشود و بر اساس نیازهای واقعی جهت تأمین شبکه، خطوط ، تجهیزات و نیروی محرکه منطقی اقدام شود بدلیل قابلیت های ذاتی و نسبی از یکسو و مصرف سوخت اندک حمل و نقل ریلی از سوی دیگر طبیعتا" تبعات منفی افزایش قیمت فرآورده های نفتی در بخش حمل و نقل بار کشور توسط خطوط ریلی کاهش یافته و در نهایت با افزایش سهم راه آهن در حمل و نقل بار کشور منافع آن نصیب اقتصاد ملی و عموم مردم می گردد .
- از سوی دیگر در یک مقایسه کارشناسانه بین سیستمهای حمل و نقل ریلی و جاده ای در رابطه با میزان تصادفات و آمار فوت شدگان ، نشان میدهد که نقش و اهمیت رفاهی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی سیستم حمل و نقل ریلی غیرقابل انکار و مزیتهای ویژه آن به مراتب بیشتر است. هزینه ای که به سبب بروز حوادث رانندگی ، مشکل زا و فشار جدی اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است تاکنون چندان جدی گرفته نشده است لکن فشار سنگینی حاصل از بروز سوانح و حوادث بر بخش پزشکی ، داروئی و سلامتروحی و روانی کشور تحمیل می شود که البته هزینه های بالائی بدنبال داشته است.
- درکشورهای مختلف استفاده از سیستم های حمل و نقل شهری عمومی که عمدتاً با نیروی برق کار می کنند رو به رشد است . از آنجائی که رشد شهر نشینی در جهان به سرعت روبه افزایش است بکار گیری یک طرح حمل و نقل شهری مناسب و بدون ایجاد آلودگی و افزایش ظرفیت جابجایی مسافری بدون تداخل بار ترافیک سنگین و آلوده زای کنونی میتواند بسیاری از مشکلات بزرگ شهرنشینی را بویژه در کشورهای پر جمعیت رفع نماید . استفاده از سیستم های حمل و نقل ریلی درون شهری و به ویژه مترو بعنوان یک ابزار حمل و نقل سریع ، مطمئن ، اقتصادی ، ایمن و پاک نتایج مثبتی را در جامعه ببار آورده است که نمونه بارز آن را در شهر تهران با همه وجود حس میکنیم .
- در اسناد و بیانیه های بین المللی هم آمده است که مصرف بیرویه به خصوص انرژی موجب تقاضای زیاد منابع طبیعی می شود و بر عکس کاربرد صرفه جویانه منابع با هدف به حداقل رساندن و کاهش منابع و البته کاهش آلودگی هماهنگی دارد . اگر چه در بخشی از جهان الگوهای مصرف بسیار بالاست اما هنوز نیازهای مصرفی اولیه بخش بزرگی از افراد بشر برآورده نشده است. تغییر دادن الگوهای مصرف مستلزم استراتژی چند جانبه ای است که در آن برآوردن نیازهای اولیه نیازمندان ، پاسخگوئی به تقاضاها و کاهش مصرف مسرفانه منابع محدود از جمله منابع سوختی در فرآیند تولید باید مورد اهم توجه سیاستگزاران ،تصمیم گیران و مجریان باشد.
- در این جهت باید کوشید تا ادراک بهتری از نقش مصرف سوخت در بخش حمل و نقل ایجاد شده و چگونگی دستیابی به الگوهای عقلانی تر مصرف بررسی شده و الگوهای مصرف معقول در بخش حمل و نقل عملاً با پرهیز از سیاست زدگی و صرفاً بر پایه توجه به نیاز ملی ترویج شود . در این راستا باید اطلاعات مربوط به تولید و مصرف به طور روشن با آمارهای دقیق و صحیح تجزیه و تحلیل شده و روشها و نظریه هائی برای برداشت بهتر از آنها تدوین و ارائه شود. رابطه تولید و مصرف در بخش حمل و نقل با تکنولوژی و نوآوری ، محیط زیست ، رشد اقتصادی ، توسعه و عوامل جمعیتی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد . تأثیر تغییرات در ساختار اقتصادی کشور در جهت دور شدن از راه رشد متکی بر مصرف بیرویه منابع بررسی شود . با شناسائی الگوهای مصرف متعادل میبایست با برنامه ریزی های مدون و ایجاد هماهنگی عمومی اقتصاد کشور را توسعه داده و در عین حال مصرف انرژی و منابع طبیعی و تولید مواد مضر را کاهش داد .
- در تولید کالاها و خدمات کاهش میزان انرژی و مواد خام مصرفی به ازای هر واحد میتواند باروری اقتصادی و صنعتی و قابلیت رقابت را افزایش دهد . بنابراین باید کوشید تا با انجام اقدامات عاجل تلاش برای کاربرد انرژی و منابع با روشی که از نظر اقتصادی کارا باشد بصورت الگوی همگانی ارائه نمود .
- با اتخاذ روشهای قیمت گذاری و سیاستهای عادلانه و مناسب و ارائه آموزشهای لازم عموم مصرف کنندگان میتوان تغییرات مهمی در الگوهای مصرف و تولید ایجاد نمود . بیاد داشته باشیم که بهره برداری پایدار از منابع طبیعی و از جمله انرژی در زمره توانمندیهای دولتهای امروزین در به ظهور رساندن قدرت سیاسی و قانونی خود است .
مدیریت انرژی که از جمله مهم ترین اولویت ها برای کشورهای صنعتی پیشرفته است اکنون محور اصلی راهبردهای جهانی در سطوح ملی و منطقه ای بشمار می آید . محور سیاست ها و تعاملات بین دولتها در دنیای امروز توجه به امکان دسترسی به منابع آب و انرژی است . در میان این ابعاد مختلف ، حفظ منابع که فراهم آورنده زمینه های رونق اقتصادی و اجتماعی هستند در راستای محوریت اصول توسعه پایدار در کشورهای متمدن امروزی تعریف می شوند .
- از جمله بزرگترین چالشهای جهانی موضوع ادامه توسعه حمل و نقل در سطح جهان و نیاز روزافزون جهانی به توسعه مبادلات و نقل و انتقالات بار و مسافر است . ادامه روند کنونی خطر افزایش استخراج منابع طبیعی و توسعه گازهای گلخانه ای را در بر دارد . توسعه اقدامات ملی و منطقه ای پیش از هماهنگیهای جهانی نیز از اولویتهای کاری دولتها وسازمانهای بین المللی بشمار می آید . برای انجام موفق برنامه های کاهش انتشارات ناخواسته باید طیفی از اقدامات در مجاری گوناگون سیاستگذاری ، طراحی و به اجرا گذاشته شود تا بتوان به اهداف پایدار در این زمینه دست یافت .
از جمله مهمترین اقدامات جهانی در جهت کاهش آثار زیست محیطی حمل و نقل میتوان به اقدامات توسعه حمل و نقل عمومی بعنوان جایگزین واقعی اتومبیل های شخصی ، توسعه کاهش مصرف انرژی با استفاده از وسائط نقلیه ریلی برقی ، راه آهن شهری و بالابردن کیفیت و بهره وری کارکنان اشاره نمود .
- اجرای اصل 44 قانون اساسی و واگذاری بخش های مختلف دولتی به بخش خصوصی و نظارت صحیح و اهتمام به درآمدزا بودن این پارادوکس در بخش حمل و نقل با توجه به قابلیتهای ایران در بخشهای گوناگون و استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی و بر پایه سیاست گزاریهای داخلی و خارجی می تواند تا حدودی در اقتصاد کشور اثرگذار شده و عدم اتکا به منابع نفتی مفید و موثر باشد .
- اگر خصوصی سازی را در چارچوب واقعی و درست تعریف و هدایت کنیم و از قوانین، ابزارها و امکانات موجود به نحو صحیح استفاده کنیم بی شک روند خصوصی سازی می تواند دستاوردهای مطلوبی برای کشور به همراه داشته باشد . در دهه های اخیر شاهد تغییرات بی سابقه در صنعت حمل و نقل ریلی در جهان بودیم که درفرصتی دیگر به آن خواهیم پرداخت. بسیاری از بهره بردارها و فراهم کنندگان صنعت ریلی خصوصی شده اند و موج رقابتی در بازار بوجود آمده است . در این میان با توجه به توانمندیهای هر کشور ، فعالیت های متفاوتی بر اساس بازارهای به وجود آمده از فروش خدمات ریلی شکل گرفته است بطوری که رویکردی همگرا موجب ترغیب کشورها به انجام تجدید ساختارهای سازمانی و ایمنی ، خصوصی سازی و آزادسازی بخش ریلی شده است .
- خصوصی سازی و آزاد سازی فعالیت های ریلی باعث تغییر ساختارهای سازمانی و ایمنی در موسسات درگیر با این بخش شده است . نگاهی به خصوصی سازی و روند گسترش فعالیت های بخش خصوصی صنعت ریلی در جهان از آن جهت حائز اهمیت و توجه است که میتواند مارا در انتخاب راه درست ، زمینه های مورد نیاز ، تعیین اهداف و رسیدن به سر منزل مقصود و ایمنی بهره برداری و بهره برداری اقتصادی در این بخش راهنمائی کند .
قیمت ها از جمله ابزارهای فراگیر تجاری هستند که شرکت های حمل و نقل ریلی می توانند از آنها برای رقابت در زمینه جابجائی مسافرین و دادن حق انتخاب به متقاضیان استفاده کنند . در واقع راهبردهای رقابتی هم در حوزه میزان در دسترس قرار گیری خدمات برای مشتریان و هم در انتخاب انواع خدمات جهت عرضه ارتباط می یابد ، انتخابی که با الزامات متعدد در زمینه سرمایه گذاری، خط مشی استخدام و سیاست دستیابی به منابع مالی خارجی و سرمایه گذاریهای مشترک همراه است .
در سال 2008 بیش از نیمی از جمعیت جهان ساکن شهرها بوده‌اند، امروزه بیش از 400 شهر جهان با جمعیت بیش از یک میلیون نفر وجود دارد و هزینه جمیعت شهرها بیشتر می‌شود مسائلی از قبیل آب سالم، بهداشت، انرژی، سلامت عمومی ، آموزش و تحصیل و امنیت و ایمنی اهمیت بیشتری می‌یابد. با وجود همه این‌ها در بررسی‌ای که در سال 2008 در میان 500 رهبر سیاسی و اقتصادی 25 کلان شهر بزرگ جهان به عمل آمد معلوم شد که مهمترین نگرانی در این شهرها مسئله حمل و نقل است.
در هیچ شهر مدرنی نمی‌توان امورات شهری را بدون شبکه حمل و نقل از پیش طراحی شده، با منابع مالی و سخت افزاری مشخص و منطقی با توسعه شهری به نحو درست اداره نمود. تکیه بیش از حد به خودرو شخصی برای حمل و نقل منجر به گسترش ناموزون، اشغال اراضی وسیعی برای ساخت جاده‌ها و پارکینگ‌ها، شلوغی و قفل شدن ترافیک، تراکم بیش از حد وسایل موتوری حمل و نقل، آلودگی هوا و آلودگی صوتی و مصرف انرژی با راندمان بسیار پایین شده است.
مردم عادی و سیاست گذاران همه به این امر اذعان دارند که گسترش حمل و نقل عمومی باعث بهبود کیفیت زندگی شهری می‌شود و نیز حمل و نقل همگانی باید رل مرکزی و نقش اصلی را در استراتژی جابجایی در شهرها به عهده گیرد.
توازن بین مخلوطی از سامانه های ریلی، اتوبوس‌رانی و خودرو همراه با طراحی استفاده از اراضی شهری باعث اطمینان یافتن از حضور رقابتی شهر در بازارها خواهد بود.
حمل و نقل ریلی در شکل دهی گسترش شهری نقش مهمی دارد. هیچ وسیله نقلیه دیگری نمی‌تواند حجم زیادی از جمیعت را با سرعت و ایمنی حمل و نقل ریلی از دل شهرها عبور دهد. بدون شک تقاضا برای ترابری ریلی شهری به طور دائم افزایش می‌یابد.
امروزه فناوری‌های گوناگون ریلی برای شرایط و موقعیت‌های مختلف در دست می‌باشد که از آن جمله متروی سبک، پیاده‌بر متحرک، مینی مترو خودکار و متروی سنگین قابل ذکر است.
موانع فراوانی بر سر راه ایجاد مترو وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها تامین منابع مالی، مدیریت و تصویب طرح‌هاست. ولی به هر حال هیچ شکی وجود ندارد که شهرها نیازمند سرمایه‌گذاری در حمل و نقل همگانی شهری می‌باشند.
شبکه‌های قدیمی‌تر مترو و حمل ونقل ریلی حومه‌ای مرتبا بر بسامد خدمات خود می‌افزایند و برنامه‌های ارتقاء و نوسازی سامانه‌های ریلی در بسیاری از شهرها به طور مستمر ادامه دارد.
البته هرچه وضع زندگی مردم بهتر می‌شود تقاضاهای آن‌ها هم از مقامات شهری بیشتر می‌گردد مسلما آنچه در 50، 30 و یا 10 سال قبل معیار زندگی با کیفیت بالا بود برای آینده دیگر قابل قبول نیست.
تامین اعتبار از منابع بخش خصوصی و همچنین خصوصی سازی بهره‌برداری از سامانه‌های ریلی شهری رو به افزایش است و در عین حال نباید از بهبود کیفیت زندگی شهری، کاهش آلودگی و کاستن از تراکم ترافیک که همگی از آثار حمل و نقل ریلی شهری است غافل ماند. این فواید به رقابتی بودن شهر در اقتصاد جهانی کمک می‌کند و بنابراین بخش عمومی نیز چه در سطح سازمان‌های دولتی شهری و چه دولت مرکزی با اختصاص بودجه و سرمایه‌گزاری امکان بهره‌مندی عموم را از این مزایا فراهم آورند.
درسی سال گذشته تعداد متروهای جهان دو برابر شده و هم‌اکنون حدود 175 مترو در شهرهای جهان خدمات می‌دهند.
در اروپا در 75 شهر راه‌آهن شهری ( انواع مترو) و قطارهای حومه‌ای وجود دارد.
در 55 شهر آمریکای شمالی و جنوبی انواع ترابری ریلی شهری شامل متروهای سنگین و سبک و منوریل و پیاده‌بر متحرک و ... در حال کار وجود دارد.
در 54 شهر آسیا، 6 شهر اقیانوسیه و 4 شهر آفریقا انواع متروهای سنگین و سبک شهری و حومه‌رو به طور فعال وجود دارد.
- مدیریت کیفیت به عنوان مهمترین و فراگیرترین شیوه نوین مدیریت توانسته است با ارائه روشها و الگوهای مناسب، دستگاههای اقتصادی را در ارائه محصولات و خدمات با کیفیت بهتر و هزینه کمتر یاری نموده و در نتیجه ضرورت بکارگیری آن هر چه بیشتر نمود یافته است . در این راستا دستگاهها و مؤسسات دخیل در اقتصاد کشور و ارائه دهنده خدمات حمل ونقلی از نقش چشمگیرتری برخوردار میباشند. این مؤسسات حمل ونقلی از یک طرف عهده دار سیاستگذاری و برنامه ریزی جهت بهره برداری از شبکه زیربنایی حمل ونقلی کشور از قبیل جاده، راه آهن، فرودگاهها و بنادر را دارا بوده و از طرف دیگر مسئولیت ارائه خدمات جابجایی مسافر و کالا با کیفیت مناسب و سطح سرویس مورد انتظار می باشند . بطور مسلم هرگونه استفاده از مدیریت کیفیت در این مؤسسات می تواند سرمنشأ اثرات مفیدی در جهت افزایش کارآیی و اثربخشی در زمینه حمل ونقل و در نتیجه در کل اقتصاد کشور باشد. اینک که سند چشم انداز تکالیف مهم و جدی برای کشور تعیین نموده بهره گیری از سیاست های متناسب با اهداف سرلوحه وجه ملی قرار گیرد.
هم اکنون طیف متنوعی از پیشنهادات جهت رشد بیش از پیش حمل و نقل ریلی ایران مطرح می‌باشد که توجه به آنها از اولویتهای ویژه ای برخوردار است که دو پیشنهاد آن به شرح زیر ارایه می‌گردد. امید است با توجه تصمیم گیران زمینه اجرای آنها فراهم گردد:
پیشنهاد اول:
‌نظر به ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (مرداد 1387) و تاکید بیش از پیش به حضور بخش خصوصی در راه‌آهن ایران و از طرفی نیازهای سرمایه گذاری کلان (که محاسبه گزارش سند چشم انداز ریلی نشان می‌دهد در طول برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور نیاز به 32 تریلیون تومان سرمایه‌گذاری وجود دارد و این به معنای 9 برابر شدن سرمایه‌گذاری سالانه است) و محدودیت منابع مالی دولتی، پیشنهاد می‌گردد تدوین پیش نویس قانون تجدید ساختار متکی بر بخش خصوصی حمل و نقل ریلی برون شهری ایران در دستور کار مسئولین ذیربط قرار گرفته و ضمن تعیین تکلیف همه موارد مهم (و عدم ارجاع به تصویب آئین نامه‌های بعدی مانند قانون دسترسی آزاد به شبکه ریلی)، برای رونق و گسترش حجم و سهم ریلی با تکیه بر منابع بخش خصوصی واقعی، در آن تاسیس نهادی مستقل (خارج از نفوذ مسئولین دولتی و بخش خصوصی) جهت کنترل و نظارت بر اجرای مقررات ریلی (در حوزه‌هایی چون ایمنی، حق دسترسی، نرخ تعرفه، استانداردهای فنی، رقابت، تعاملات بازیگران و ...) پایه ریزی گردد.
پیشنهاد دوم:
وضعیت سهم راه آهن از حمل و نقل بار و مسافر در سال‌های گذشته به شرح جدول زیر بوده است:
جدول1) سهم حمل و نقل ریلی از کل حمل و نقل زمینی: کاهش سهم بار و افزایش سهم مسافر در فاصله زمانی 1386 - 1375
عنوان شاخص / سال 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386
باری (بر حسب تن-کیلومتر) 13.3 12.5 11.1 10.7 10.0 9.8 9.9 10.2 9.3 9.3 8.9 8.4
مسافری (بر حسب مسافر-کیلومتر) 7.6 6.8 6.6 7.3 7.6 8.5 9.0 9.4 10 11.5 12.8 13.4
بررسی جدول فوق نشان می‌دهد بر خلاف روند مثبت و امیدوار کننده بخش مسافری راه آهن، متاسفانه در بخش بار نه تنها سهم بار ریلی افزایش نیافته است که به طور پیوسته کاهش نیز یافته است.
جالب است اشاره گردد در مطالعه‌ای که مارس 2009 برای اروپا انجام گرفته است در 5 سناریو مختلف سهم ریلی اروپا تا سال 2050 از کل حمل و نقل زمینی برآورد شده است. بر طبق این گزارش در بخش حمل و نقل ریلی مسافر پیش بینی سهم (بر حسب مسافر-کیلومتر) از 20 تا 33 درصد برآورد شده و در بخش حمل کالا پیش بینی سهم در بخش حمل و نقل ریلی کالاها در سناریوهای مختلف از 5/23 تا 5/34 درصد برآورد شده است.
محاسبه‌ای نشان می‌دهد در صورتی که در یک روند تدریجی سهم حمل و نقل ریلی ایران در بخش بار و مسافر از میزان فعلی به 30 درصد حمل و نقل زمینی در سال 1404 برسد، میزان صرفه جویی جامعه، حاصل از لحاظ فقط دو عامل کاهش مصرف سوخت و کاهش کشتگان جاده ای بالغ بر 11 میلیارد دلار خواهد گردید. پیشنهاد می‌گردد در ماده 6 قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت تجدید نظر به عمل آید و هدف گذاری کمّی رسیدن به سهم 30 درصدی ریلی برای هر دو بخش باری و مسافری ریلی در افق چشم انداز توسعه کشور (سال 1404) تعیین گردد. در کنار این هدف، دیگر معیارهای اندازه گیری کمُی پیشرفت راه آهن نیز تعیین شده و نکته اصلی که محل تامین منابع مالی می‌باشد، تعیین تکلیف گردد. این پیشنهاد می‌تواند در لایحه برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور برای تقدیم به مجلس گنجانده شود.
برگزاری این همایش و ارائه راهکارهای علمی ،کارشناسانه ،محققانه و ایجاد تفاهم عمومی بین همه عناصر تصمیم ساز کشور میتواند در پیشبرد هداف ایران اسلامی گامی ویژه و مهم در عرصه تحقق سیاستهای کلان نظام باشد انشاءالله