سخنرانان لازم است تا همانند همه افراد یک جامعه یک سری از اصول آداب اجتماعی را رعایت نمایند . علاوه بر آن ؛ نکات خاصی برای این قشر از مردم وجود دارد که یادآوری آن کمک می کند تا در انظار دیگران بهتر دیده شوند.
من هرگز در میان سخنرانی و در جمع کثری از مخاطبان احساسی نمی شوم. فکر می کنم مخاطبان علاقه ای ندارند تا در یک جمع عمومی با تحلیل احساساتی و خارج از دایره منطق روبرو گردند.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد هنگامی که در جمع کثیری از مخاطبان حضور دارید مجموعه عواملی باعث می شوند تا شخصی خارج از دایره عقلانیت ، بر مدار احساسات و شور هیجانی دست به کارهای بزند که در حالت عادی انجام چنین اعمالی از وی بعید است.
به طور مثال در مجامع عمومی افرادی هستند که بدون تدبیر وارد مشاجره با هیات رییسه مجمع می گردند. در پایان خیلی از اوقات فرد یا افرادی به نشانه اعتراض مراسم را ترک می کنند . آنها شاید مورد تشویق دیگران هم قرار بگیرند. خوب. من یک سوال دارم ؟ چنانچه از قبل تصمیم گرفته شده باشد تا شما را از محیط تصمیم گیری خارج نمایند،شما با ترک مراسم به چه کسی کمک کرده اید؟
این گونه اعتراض ها گاهی در مجامع بزرگ و توسط سران کشور ها هم انجام می گیرد. چنین رفتاری در این سطح باعث خبر سازی در تمام رسانه ها می شود ولی اطمینان داشته باشد بشتر از آن که شما خواسته باشید طرف مقابل را بی ارزش جلوه دهید ، این طرف مقابل است که خود را پیروز میدان می داند و از اینکه شما را از مدار عقلانیت بیرون نموده است ، مسرور است. البته بنده هم حق را به طرف مقابل می دهم.
پیشنهاد می دهم همیشه و در همه حال تا پایان سخنرانی و یا رای گیری در محل حاضر باشید و تذکرات خود را به صورت مکتوب و شفاهی با آرامش بیان نمایید. در این صورت است که بنده ضمانت می دهم شما می توانید اثر گذار باشید و به تدریج با رفتار موقرانه می توانید همه مخاطبان را با خود همراه نمایید.
چنانچه برعکس ؛ شما در موقعیت سخنران و یا رییس جلسه با این چنین مواردی روبرو شدید شما مجاز به مشاجره و جر و بحث نیستید. شما می توانید از راهکار های زیر بهره ببرید .
در مواجه با یک سوال بی مورد و بدون استدلال شما می توانید با آرامش از طرف بخواهید که سوال خود را تکرار نماید.
شما در حال خرید زمان هستید تا با آرام کردن فضا پاسخ مناسبی را آماده نمایید. چنانچه پاسخ به سوال برای بیشتر مخاطبان حل شده است بهتر است با زیرکی پاسخ سوال و اعتراض را به مخاطبان واگذار نمایید.
چنانچه سخنان فرد مذکور به خوبی شنیده نمی شود (که معمولا این چنین است) در خواست نمایید تا میکروفن برای ایشان آورده شود.
چنانچه تعداد سوالات و افراد معترض زیاد است و یا تمایلی به پاسخ دادن نیستید بهتر است با آرامش از آنها بخواهید تا سوالات خود را در تکه ای کاغذ بنویسند و به دست عوامل اجرایی بدهند.
در هر حال شما باید با تدبیر، از هم پاشیدگی مجلس جلوگیری نمایید و با آرامش به سوالات پاسخ دهید. این از اولین وظیفه های شما به عنوان رییس نشست می باشد و گر نه هر گز مدیریت این نشست ها را به عهده نگیرید.
گاهی در کمپین های سیاسی فضای مراسم به گونه ای است که افراد کم تجربه بدون در نظر گرفتن قوانین کشور به ایراد سخنانی می پردازند که می تواند برای مسئولان مراسم و حتی مکان برگزاری مشکل ساز شود .
به عنوان سخنران توجه داشته باشید که بعد از اتمام مراسم و یا دوران خاص ، شما پاسخگوی سوالات زیادی خواهید بود و همه کسانی که برای شما جیغ و هورا می کشیدند به دنبال مسائل خودشان هستند .
به عنوان رییس نشست و مسئول مراسم توصیه می شود ضمن دادن تذکرات قانونی به صورت کتبی به سخنرانان ، در کنترل نشست به همه اعلام دارند که مواضع اشخاص ، الزاما مواضع هیات رییسه نیست و هر کس مسئول سخنان خویش می باشد.
در هر صورت همیشه با کنترل احساسات می توانید مطمئن باشید که در دایره عقلانیت قرار دارید . شخصی موجه با آداب اجتماعی ممتاز و متمایز شناخته خواهید شد و منافع خود را در دراز مدت حفظ خواهید نمود. این یکی از فنون موثر برای افراد اثرگذار و ماندگار است.
- من هرگز برای مخاطبانم صدایم را بلند نمی کنم. چون احساس می کنم در آنزمان همه می دانند سخن من کمتر خریدار دارد.
یک باور قدیمی در بین مردم وجود دارد که هرگاه می خواهند صدای خود را به گوش دیگران برسانند ، فریاد می زنند.
این باور نادرست در شیوه سخنرانان نیز دیده می شود. آنها هنگامی که موفق به جذب نظر مخاطبان نمی شوند برای فائق آمدن بر همهمه مجلس ، صدای خود را بلند تر می نمایند.
بر خلاف تصور ، اتفاقی که می افتد این است که مخاطبان نه تنها ساکت نمی شوند بلکه برای فائق آمدن بر صدای سخنران (که هر لحظه بلند تر و استرس زا می شود) بلند تر از قبل به سخنان دو یا چند نفره ادامه می دهند.
ادامه این وضعیت برای همه شما مخاطبان ارجمند قابل پیش بینی است و نتیجه این سخنرانی آن چیزی نیست که بتوان نامش را سخنوری گذاشت.
مخاطبان زیادی از من سوال می کنند که :«چرا زمانی که شما سخنرانی می کنید همه ساکت هستند؟»
بله این صحیح است!
بنده هر زمان و حتی در سالن های بزرگ لب به سخن بگشایم همه مخاطبان سر تا پا گوش می شوند . این باعث افتخار است ولی نمی تواند تنها به دلیل شیوایی کلام و زیبایی سخن باشد. چون در هر حال کسانی پیدا می شوند که در خوش بینانه ترین وضعیت می خواهند در مورد سخنوری من صحبت کنند. من آنها را نیز ساکت خواهم کرد.
شیوه ای که من برای آرام کردن مخاطبانم به کار می بندم و در اکثر مراسم ها هم پاسخ گرفته ام شیوه ای متمایز از دیگر سخنرانان است.
این شیوه خیلی آسان است و شما هم می توانید در سخنرانی بعدی خود تجربه کنید.
یک سخنران لازم است هر گاه در مراسمی با همهمه مخاطبان روبرو شد ، تنها سطح صدای خود را پایین بیاورد و حتی برای ایجاد سکوت مطلق ، کافی است چند ثانیه سکوت ممتد نماید.
نتیجه برای سخنران صد در صد قطعی است و سکوت بر مجلس حکم فرما خواهد شد.
البته در این مرحله لازم است تا سخنران با فنون دیگری سخنان خود را جذاب و یا در شرایط حاد به سرعت سخنان خود را جمع نماید.
حتی کسانی که سخنران هم نیستند می توانند این فن بیان موثر را در منزل ، محل کار ، دانشگاه و مدرسه تمرین نمایند. خواهید دید یک ارتباط معکوس بین شدت صدای شما و حساسیت شنوایی دیگران بر قرار می گردد.
نکته : در مقابل جمعی که سخنرانی می کنید در خواست و یا دستوری که مخاطب را به سکوت دعوت نماید ، نداشته باشید.
اکنون چنانچه با سخنان من موافق هستید باید قدرت "سکوت" را باور کنید و "سکوت" را در بین کلمات و جملات خود به هنگام ایراد سخن وارد کنید. اطمینان داشته باشید با دانستن و تمرین در این نکات ارزشمند ،به سوی تکامل در فنون سخنوری قدم های بلندی را بر می دارید و در ادامه آن چیزی که باعث نفوذ کلام و اثرپذیری کلام شما می شود را در میان خواهم گذاشت.
- من هرگز از مخاطبانم نخواسته ام که قیام کنند. چون احساس می کنم حرمت آنها نقض خواهد شد.
یکی ازکارهایی که اخیراً در بین سخنرانان ایرانی معمول شده است و صد در صد کار تقلیدی خارجی می باشد درخواست قیام نمودن مخاطبان برای اجرای یک عمل هماهنگ می باشد تا سخنران بتواند نتیجه ای را بگیرد. این عمل در فرهنگ ما عمل پسندیده ای نیست. خصوصا اینکه در همایش های ما مدیران به اتفاق کارمندانشان در رویداد شرکت می نمایند. ساده اندیشی است چنانچه قیام افردا و دنبال کردن شما را به معنی موفقیت شما قلمداد کرد.
در حقیقت مخاطب وارد یک فضای شوک می شود و در حالی که در ذهن خود درخواست جسورانه شما را نقد می کند ، همراهی کمتری را با شما خواهد داشت. من قصد دارم شما را به موفقیت رهنمون شوم . چنانچه شما به نظر بنده انتقاد دارید می توانید از مخاطبان خود سوال کنید و اطمینان حاصل نمایید.
همین طور سرکار گذاشتن مخاطبان و به طور مثال خواستن از مخاطبان تا زیر صندلی ها ی خود را جستجو کنند شاید حال و هوای رویداد شما را عوض نماید ولی این ترفند ها مخصوص شومن ها است.
گاهی اوقات سخنرانان از مخاطبان خود درخواست می کنند تا با کنار هم نشستن در صف های جلو ، ارتباط گیری بهتری انجام پذیرد. این دعوت چنانچه مودبانه باشد بسیار کار خوب و حرفه ای می باشد.
اینکه شما یک سخنران حرفه ای باشید یا یک سخنران تقلیدی بسته به عملکرد شما خواهد داشت. فنون زیبایی به غیر از موارد بالا وجود دارد که می توان با آن مخاطب را مجذوب سخنرانی خویش نمود .
- من هرگز اجازه نمی دهم سخنان پایانی من در دور تسلسل بیفتد. چون فکر می کنم برای مخاطبان خیلی ملال آور است.
آیا شما دیده اید سخنرانان غیر حرفه ای چگونه در پایان سخنرانی خود در دور تسلسل فرود و نشیب می افتند؟ هنگامی که مخاطبان تصور می کنند که سخنرانی رو به پایان است یک دفعه مواجه می شوند با یک مبحث جدید که الزاما ربطی به موضوع اصلی ندارد و یا تکرار مکررات است. یکی از نکات بارز این شیوه سخنرانانی عدم اعتماد به نفس در خصوص تکمیل بودن سخنرانی آنهاست. در واقع آنها در تلاشند تا سخنرانی ناقص خود را تکمیل نمایند و با گشودن مبحث های جدید نه تنها مبحث اصلی را تکمیل نمی کنند بلکه مانند یک نفر اسیر در باتلاق ، وضع را بحرانی تر می کنند. آنها بعد از این مرحله کنترل کمتری بر بیان و کلمات خود دارند و کراراً از مخاطبان پوزش می خواهند و این یعنی شلیک تیر خلاص بر شخصیت خود .
سخنرانان حرفه ای سخنان خود را وقتی به پایان می برند که کمتر کسی تصور می کند که پایان سخنرانی است. آنها بلافاصله مورد تشویق حاضران قرار می گیرند و قسمتی از این تشویق به خاطر گزیده گویی و وقت شناسی آنهاست. برای اینکه یک مصداق بیاورم سخنان آقای قرائتی را مثال می زنم. اکثر شما خوانندگان عزیز با سخنرانی های ایشان آشنایی دارید. تا کنون دقت کرده اید چگونه سخنرانی خود را به پایان می برند. آقای قرائتی همیشه در اوج خداحافظی می کنند. تنها یا یک جمله دعا.
بعضی از سخنرانان زمان شناس هستند و به موقع سخنرانی خود را تمام می کنند ولی یک نکته ای که اکثر آنها به اشتباه بیان می دارند این است . " بنده به خاطر ضیق وقت از این مبحث و ... می گذرم" . بسیارخوب .اجازه بدهید نظرم را صادقانه بگویم . این خیلی ناشیانه است . آیا لزومی به گفتن این سخن است؟ یا تنها نشانگر این واقعیت است که آنها مدیریت زمان و یا قدرت تنظیم سخنرانی را ندارند؟
مخاطب باید تصور نماید که شما سخنان خود را به موقع و به طور کامل بیان نموده اید.
من همیشه سخنانم را به شیوه ای تنظیم می کنم که با یک بیت شعر و یا یک نثر مسجع تمام می شود و از مخاطبانم با ارادت قلبی تشکر و سپاسگزاری می کنم و مخاطبانم را وادار به واکنش می کنم .هر چه اردات و خضوع من بیشتر باشد مخاطبان جانانه تر من را تشویق خواهند کرد.
دانستید که این نکته از فن بیان و آداب معاشرت سخنرانان خیلی آسان است. تنها کافی است در هر مرحله ای که خواستید سخنرانی خود را تکمیل کنید ، ابتدا چند لحظه سکوت کنید و بگویید " متشکرم" .
لطفا بلافاصله تریبون یا سن را ترک نکنید. تا پایان تشویق حاضران با لبخند ملیح در جایگاه قرار گیرید و اجازه بدهید در قاب دوربین عکاسان جای گیرید.
در ادامه نکات بیشتری را تقدیم شما خواهم کرد. امیدوارم مفید ارزیابی کنید.
مطالب مرتبط:
آداب معاشرت در برقراری ارتباط با تلفن همراه
آداب معاشرت سخنرانان و 4 نکته ظریف در سخنوری از فریبا علومی یزدی