آرامگاه وحشى
وحشى شيرين سخنِ نكته سنج
كالبدش شد به زمين همچو گنج
(جامع مفيدى 3: 426)
وحشى چنانكه همگان نوشتهاند در يزد در گذشته و گورش نيز در كوى پير برج آن شهر روبهروى شاهزاده فاضل بود و سنگى مرمرين كه يكى از سرودههاى سوزناكش را بر آن كنده بودهاند[1] روزگارى آنرا مىپوشانيده است. آرامگاه وحشى و سنگ گور و شايد كالبد او چون خود به گذشت روزگار گزندها و ستمها كشيده است.
در جامع مفيدى درج است كه نخستين آرامگاه وحشى به پايمردى محمّدعلى بيك، ناظر بيوتات يزد در زمان آخرين پادشاه صفويّه بر پا شده، پس از آن شمسالدّين محمّد بافقى، گنبدى بر فراز آن ساخته و تا سال 1082 ق كه وى اين ساختمان را ديده، برقرار بوده است.[2] در جامع جعفرى نيز آمده است كه ميدان روبهروى دروازه شاهزاده فاضل به ميدان وحشى مشهور بوده است.[3]
در سال 1338 ق اميرحسينخان بختيارى فرمانرواى يزد، سنگ مزار وحشى را از گُلخَن حمّام صدر بيرون كرده و دستور داد بناى يادبودى در تلگرافخانه (جنب هنرستان تجسّمى دختران كنونى) كه نزديك دارالحكومه بود، بسازند.
سيّدحسن شكوهى يزدى قطعهاى در تاريخ ساخت اين بنا دارد:
به يزد داور دانشپرست اميرحسين
شنيد چون سخن تابناك وحشى را
از آنكه بوى جراحت دهد همىدانست
ز عشق، زخمِ دلِ چاك، چاك وحشى را
نهاد بر سرِ خاك وى اين بنا كه كُند
ز بادِ حادثه محفوظ خاكِ وحشى را
چنانكه از پى تاريخِ آن شكوهى گفت:
«نمود تازه ز نو روح پاك وحشى را»[4]1338 ق
«در سال 1312 ش، كه خوانين بختيارى گرفتار قهر و غضب رضاشاه شدند، حكومت يزد كه آن سال با آقاى مدبّر نورى بود براى خوشخدمتى به دولت، مقبره وحشى را خراب كرد و سنگ قبر او را به جهودان يزد فروخت.»[5]
خانه و بناى يادبود وحشى
خانه اى تا چندين سال پيش در بافق معروف به خانه پير بود كه مىگفتند خانه وحشى است، مردم آنجا را مقدّس مىداشتند.[6] امّا در اثر بىتوجّهى ويرانش كردند. در سال 1356 ش بنايى به يادبود وحشى روبهروى محلّه پيربرج واقع در بوستان وحشى بافقى آغاز به ساخت شد كه در سال 1358 به پايان رسيد. هر چند اين بنا به پاس و يادبود وحشى ساخته شده، امّا چنانكه هويداست، نيمهكاره سر هم بندى شده است.
در دىماهِ 1372 به همّت شهردارى يزد، پيكرهاى از وحشى، كار حميدرضا قوىپنجه در مدخل اين پارك نصب شد. پيكرهاى نيز به همّت شهردارى تهران در مدخل بوستان ملّت تهران نصب گرديده است. پيكرهاى هم از اين سخنور در شهر دوشنبه تاجيكستان قرار داده شده است.
به يزد داور دانشپرست اميرحسين
شنيد چون سخن تابناك وحشى را
از آنكه بوى جراحت دهد همىدانست
ز عشق، زخمِ دلِ چاك، چاك وحشى را
نهاد بر سرِ خاك وى اين بنا كه كُند
ز بادِ حادثه محفوظ خاكِ وحشى را
چنانكه از پى تاريخِ آن شكوهى گفت:
«نمود تازه ز نو روح پاك وحشى را»[1]1338 ق
«در سال 1312 ش، كه خوانين بختيارى گرفتار قهر و غضب رضاشاه شدند، حكومت يزد كه آن سال با آقاى مدبّر نورى بود براى خوشخدمتى به دولت، مقبره وحشى را خراب كرد و سنگ قبر او را به جهودان يزد فروخت.»
[1] - مطلع آن غزل چنين است:
كرديم نامزد به تو بود و نبود خويش گشتيم هيچ كاره ملك وجود خويش ديوان: 100
[2]×. جامع مفيدى: محمّدمفيد مستوفى بافقى، به كوشش ايرج افشار، تهران: اسدى، 1340، ج 3: 426.
[3]×. جامع جعفرى: محمّدجعفر طرب نائينى، به كوشش ايرج افشار، تهران: انجمن آثار ملّى، 1353: 662.
[4]×. ديوان سيّدحسن شكوهى، به كوشش محمّد شكوهى، يزد: بىنا، 1346: 8.
[5]×. خلدبرين و مسمّطات وحشى: به كوشش حسين كوهى كرمانى، تهران: نسيم صبا، 1307: 2.
[6]×. يادگارهاى يزد: ايرج افشار، تهران: انجمن آثار ملّى، 1348، ج 1: 209ـ208.
خانه و بناى يادبود وحشى
خانهاى تا چندين سال پيش در بافق معروف به خانه پير بود كه مىگفتند خانه وحشى است، مردم آنجا را مقدّس مىداشتند.[3] امّا در اثر بىتوجّهى ويرانش كردند. در سال 1356 ش بنايى به يادبود وحشى روبهروى محلّه پيربرج واقع در بوستان وحشى بافقى آغاز به ساخت شد كه در سال 1358 به پايان رسيد. هر چند اين بنا به پاس و يادبود وحشى ساخته شده، امّا چنانكه هويداست، نيمهكاره سر هم بندى شده است.
در دىماهِ 1372 به همّت شهردارى يزد، پيكرهاى از وحشى، كار حميدرضا قوىپنجه در مدخل اين پارك نصب شد. پيكرهاى نيز به همّت شهردارى تهران در مدخل بوستان ملّت تهران نصب گرديده است. پيكرهاى هم از اين سخنور در شهر دوشنبه تاجيكستان قرار داده شده است.
[1]×. ديوان سيّدحسن شكوهى، به كوشش محمّد شكوهى، يزد: بىنا، 1346: 8.
[2]×. خلدبرين و مسمّطات وحشى: به كوشش حسين كوهى كرمانى، تهران: نسيم صبا، 1307: 2.
[3]×. يادگارهاى يزد: ايرج افشار، تهران: انجمن آثار ملّى، 1348، ج 1: 209ـ208.
آرامگاه وحشى - خانه و بناى يادبود وحشى
تنظیمات نوشتاری
- Font Size
- Default
- Reading Mode